گزارش نهائي پروژه تحقيقاتي
تأثير فشردگي خاك بر عمق توسعه ريشه، كميت و كيفيت چغندرقند
پژوهش و نگارش
حسن ابراهيمي‌كولائي محمدرضا بختياري
پژوهش و نگارش
حسن ابراهيمي‌كولائي محمدرضا بختياري
چكيده
در فشردگي بالاتر از دو مگاپاسكال رشد ريشه‌هاي موئين، تهويه خاك، قابليت جذب عناصر غذايي و آب توسط گياه، عملكرد ريشه و در‌صد قند كاهش مي‌يابد. همچنين، در بسياري از مزارع داراي فشردگي خاك كه در آن مقاومت به نفوذپذيري عامل اصلي بازدارنده رشد ريشه و بوته‌ها است، زردي چغندرقند هم ديده مي‌شود. دو بررسي جدا از هم در اين طرح انجام شد. در بررسي اول، نفوذپذيري عمق صفر تا 80 سانتيمتر خاك بيش از 40 مزرعه چغندركاري با دستگاه نفوذسنج در سه مرحله اندازه‌گيري شد. اين مطالعه در شهرستان‌هاي همدان، اسدآباد، ملاير و بهار انجام شد. در اين زمين‌ها، رطوبت خاك، ماده آلي و بافت خاك نيز تعيين گرديد. در زمان برداشت، در كرت زرد و سبز هر مزرعه فشردگي خاك و صفات مورد بررسي اندازه‌گيري و تجزيه و تحليل آماري شدند. نتايج نشان داد كه، اختلاف بين ميانگين قسمت‌هاي سبز و زرد معني‌دار و قسمت‌هاي سبز مزرعه محصول ريشه، درصدقند، محصول قند و محصول قندسفيد بيشتري داشتند. در رگرسيوني چندگانه خطي بين محصول ريشه و فشردگي خاك در عمق صفر تا هشتاد سانتيمتر مشخص شد كه فشردگي خاك در عمق 60-41 سانتيمتر شديداً مقدار محصول ريشه، محصول قند و محصول قند سفيد را كاهش داد. در مطالعه دوم، براي حذف لايه سخت در عمق پايين‌تر از سطح شخم مرسوم و تعيين چگونگي تأثير فشردگي عمق‌هاي مختلف خاك بر عملكرد چغندرقند، آزمايشي با پنج تيمار خاك‌ورزي اوليه پاييزه، شامل شخم معمول و عميق با زيرشكن و بدون زيرشكن و زيرشكن بدون شخم، در سه تكرار و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سال‌هاي 1384 و 1385 در همدان اجرا گرديد. در تابستان 1383 و 1384 زمين با خاك فشرده مشخص و تيمارهاي خاك‌ورزي اعمال شد. همچنين فشردگي خاك و وزن مخصوص ظاهري خاك در سه مرحله ديگر اندازه‌گيري شد. كشت در بهار و برداشت در پاييز انجام شد. هنگام برداشت، طول، قطر، عملكرد، ناخالصي ريشه‌هاي ذخيره‌اي و عمق توسعه ريشه چغندرقند در تيمارهاي آزمايشي اندازه‌گيري شد. در دو سال اجراي آزمايش، حداكثر عمق توسعه ريشه 176 سانتيمتر بود. نتايج تجزيه واريانس مركب نشان داد كه اختلاف بين تيمارهاي خاك‌ورزي از نظر صفات كمي، كيفي و زراعي معني‌دار نبود، اما در مقايسه ميانگين‌ها به روش دانكن و حداقل اختلاف معني‌دار، در بعضي از صفات اختلاف بين ميانگين تيمارها معني‌دار بود و تيمار زيرشكن محصول قند، و درصدقند بيشتري نسبت به شخم معمول داشت. اندازه‌گيري فشردگي خاك در مراحل مختلف نيز نشان داد كه ميزان فشردگي خاك در تيمار زيرشكن بيشتر از تيمارهاي ديگر كاهش يافت.
در فشردگي بالاتر از دو مگاپاسكال رشد ريشه‌هاي موئين، تهويه خاك، قابليت جذب عناصر غذايي و آب توسط گياه، عملكرد ريشه و در‌صد قند كاهش مي‌يابد. همچنين، در بسياري از مزارع داراي فشردگي خاك كه در آن مقاومت به نفوذپذيري عامل اصلي بازدارنده رشد ريشه و بوته‌ها است، زردي چغندرقند هم ديده مي‌شود. دو بررسي جدا از هم در اين طرح انجام شد. در بررسي اول، نفوذپذيري عمق صفر تا 80 سانتيمتر خاك بيش از 40 مزرعه چغندركاري با دستگاه نفوذسنج در سه مرحله اندازه‌گيري شد. اين مطالعه در شهرستان‌هاي همدان، اسدآباد، ملاير و بهار انجام شد. در اين زمين‌ها، رطوبت خاك، ماده آلي و بافت خاك نيز تعيين گرديد. در زمان برداشت، در كرت زرد و سبز هر مزرعه فشردگي خاك و صفات مورد بررسي اندازه‌گيري و تجزيه و تحليل آماري شدند. نتايج نشان داد كه، اختلاف بين ميانگين قسمت‌هاي سبز و زرد معني‌دار و قسمت‌هاي سبز مزرعه محصول ريشه، درصدقند، محصول قند و محصول قندسفيد بيشتري داشتند. در رگرسيوني چندگانه خطي بين محصول ريشه و فشردگي خاك در عمق صفر تا هشتاد سانتيمتر مشخص شد كه فشردگي خاك در عمق 60-41 سانتيمتر شديداً مقدار محصول ريشه، محصول قند و محصول قند سفيد را كاهش داد. در مطالعه دوم، براي حذف لايه سخت در عمق پايين‌تر از سطح شخم مرسوم و تعيين چگونگي تأثير فشردگي عمق‌هاي مختلف خاك بر عملكرد چغندرقند، آزمايشي با پنج تيمار خاك‌ورزي اوليه پاييزه، شامل شخم معمول و عميق با زيرشكن و بدون زيرشكن و زيرشكن بدون شخم، در سه تكرار و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سال‌هاي 1384 و 1385 در همدان اجرا گرديد. در تابستان 1383 و 1384 زمين با خاك فشرده مشخص و تيمارهاي خاك‌ورزي اعمال شد. همچنين فشردگي خاك و وزن مخصوص ظاهري خاك در سه مرحله ديگر اندازه‌گيري شد. كشت در بهار و برداشت در پاييز انجام شد. هنگام برداشت، طول، قطر، عملكرد، ناخالصي ريشه‌هاي ذخيره‌اي و عمق توسعه ريشه چغندرقند در تيمارهاي آزمايشي اندازه‌گيري شد. در دو سال اجراي آزمايش، حداكثر عمق توسعه ريشه 176 سانتيمتر بود. نتايج تجزيه واريانس مركب نشان داد كه اختلاف بين تيمارهاي خاك‌ورزي از نظر صفات كمي، كيفي و زراعي معني‌دار نبود، اما در مقايسه ميانگين‌ها به روش دانكن و حداقل اختلاف معني‌دار، در بعضي از صفات اختلاف بين ميانگين تيمارها معني‌دار بود و تيمار زيرشكن محصول قند، و درصدقند بيشتري نسبت به شخم معمول داشت. اندازه‌گيري فشردگي خاك در مراحل مختلف نيز نشان داد كه ميزان فشردگي خاك در تيمار زيرشكن بيشتر از تيمارهاي ديگر كاهش يافت.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر